• 26 آبان 1403

رویکرد بالینی در درمان کودکان مبتلابه پرفشاری خون

رویکرد بالینی در درمان کودکان مبتلابه پرفشاری خون

اولین گام در درمان پرفشاری خون در کودکان، ارزیابی بیمار ازنظر  شناسایی ارگان ایجادکننده هیپرتانسیون و اصلاح آن است. در این رابطه تشخیص علل قابل‌درمان  مثل کوآرکتاسیون آئورت در شیرخواران علامت‌دار و تنگی شریان کلیه در کودکان، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

در این گروه از بیماران درمان‌های داروئی را در کودکانی اعمال می‌کنیم که مبتلابه هیپرتانسیون اولیه یا دارای اتیولوژی های غیرقابل اصلاح باشند. انجام  درمان‌های غیر داروئی  در همه کودکان مبتلابه پرفشاری خون بدون در نظر گرفتن اتیولوژی و شدت  هیپرتانسیون می‌تواند اقدام بااهمیتی تلقی شود.

درهرحال در برخی بیماران کنترل فشارخون با استفاده از درمان‌های داروئی اجتناب‌ناپذیر است. همچنین در مواردی مثل ابتلای کودک به هیپرتانسیون ناشی از تنگی شریان کلیه، هیپوپلازی سگمنتال کلیه، کوآرکتاسیون آئورت، تومور ویلمز و یا فئوکروموسیتوما، راهی جز اقدام جراحی وجود نخواهد داشت.

در هیپرتانسیون خفیف یا متوسط، درمان‌های غیر داروئی مثل توصیه به کاهش وزن در کودکان چاق، بدون توجه به اتیولوژی به‌ویژه در نوجوانان می‌تواند کمک‌کننده باشد.

انجام ورزش‌های ایروبیک و ایزوتونیک و تشویق بیماران به شرکت در فعالیت‌های ورزشی با مکانیسم کمک به کاهش وزن اضافی، می‌تواند اثرات مثبتی روی درمان فشارخون داشته باشد.

در این رابطه کودکان مبتلابه هیپرتانسیون شدید و غیرقابل‌کنترل، یا دچار آنومالی‌های قلبی و نیازمند به رعایت محدودیت در انجام فعالیت‌های بدنی، از انجام ورزش‌های توصیه‌شده در فوق معاف خواهند بود.

مطالعات انجام‌شده در بالغین نشان‌دهنده اثرات مثبت مکمل‌های پتاسیم در کاهش  فشارخون و کاهش هیپرتروفی بطن در بالغین است.

اینکه آیا مصرف مکمل‌های پتاسیم می‌تواند در کاهش هیپرتانسیون در کودکان نیز تأثیرگذار باشد، سؤالی است که جواب آن در بررسی‌های بعدی مشخص خواهد شد. درهرحال، حفظ پتاسیم  بدن از طریق  عدم تجویز برخی دیورتیک ها  و توصیه به استفاده از رژیم غذایی غنی از پتاسیم در بیماران دارای عملکرد طبیعی کلیه، می‌تواند  اقدام معقولی در این گروه از بیماران باشد.

توصیه به استفاده از رژیم غذایی کم‌چرب و کم‌نمک و تشویق به انجام فعالیت‌های کاهش‌دهنده استرس (مثل یوگا، بیوفیدبک) درصورتی‌که به‌طور منظم انجام شود، می‌تواند در کاهش  فشارخون بالا تأثیرگذار باشد.

بااین‌حال اثرات این‌گونه فعالیت‌ها با متوقف شدن تمرینات فوق‌الذکر پایدار نخواهد ماند.

در بیماران مبتلابه اختلالات  تنفسی در خواب  و فشارخون بالا ، توصیه به کاهش وزن،  انجام تونسیلکتومی و آدنوئیدکتومی  یا کاربرد (Continuous Positive Airway Pressure (CPAP  می‌تواند در اصلاح  اختلالات خواب و به‌تبع آن، کنترل فشارخون بیمار تأثیر گذار باشد.

 

درمان فارماکولوژیک (داروئی) هیپرتانسیون در کودکان:

بسیاری از داروهای آنتی هیپرتانسیون مورد مصرف در بزرگسالان، در کودکان و نوجوانان مبتلابه پرفشاری خون نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند.

از این داروها می‌توان به مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین (ACE)، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs II) و مسدودکننده‌های کانال‌های کلسیم اشاره نمود.

این داروها علیرغم فقدان مطالعات بالینی مقایسه‌ای در جمعیت کودکان، به‌طور گسترده‌ای در این گروه از بیماران نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

کودکان مبتلابه هیپرتانسیون علامت‌دار، پرفشاری خون ثانویه، فشارخون بالا همراه با آسیب ارگان  انتهائی، دیابت و  هیپرتانسیون غیرقابل‌کنترل، علیرغم اعمال اقدامات درمانی غیر دارویی، ازجمله بیمارانی هستند که استفاده از درمان‌های فارماکولوژیک در آن‌ها اجتناب‌ناپذیر است.

بر اساس پیشنهاد چهارمین نشست کمیته بین‌المللی کنترل فشارخون در کودکان و به دلیل فقدان مطالعات بالینی مقایسه‌ای در رابطه با اثرات این داروها در این گروه از کودکان، انتخاب نوع دارو به تصمیم  پزشک معالج سپرده‌شده است.

توصیه کمیته مذکور  این است که از مهارکننده‌های ACE یا ARBs در کودکان مبتلابه دیابت، میکروآلبومینوری یا در بیماران دچار پروتئینوری ناشی از بیماری کلیوی و از بتا بلوکرها  و یا از داروهای مسدودکننده‌های کانال‌های کلسیم در کودکان مبتلابه هیپرتانسیون و سردردهای میگرنی استفاده شود.

بر اساس این پیشنهاد دارو با دوز پائین شروع‌شده و در صورت به دست نیامدن پاسخ مناسب، می‌بایستی دوز دارو  به‌تدریج به مقادیر بالاتر افزایش داده شود.

در کودکان مبتلابه هیپرتانسیون اولیه و غیرکمپلیکه قرار گرفتن فشارخون در سطحی کمتر از نودوپنجمین پرسنتایل نشان‌دهنده کنترل فشارخون خواهد بود. این میزان در کودکان مبتلابه  هیپرتانسیون ناشی از  بیماری مزمن کلیه، دیابت، هیپرتانسیون همراه با  آسیب ارگان انتهائی می‌بایستی در سطحی کمتر از نودومین پرسنتایل حفظ شود.

در صورت کنترل نشدن  فشارخون،  استفاده از یک داروی آنتی هیپرتانسیو دیگر و  با مکانیسم اثر متفاوت می‌تواند مفید واقع شود. درصورتی‌که با درمان دو داروئی فشارخون کنترل نشود، ارزیابی بیمار ازنظر علل ثانوی هیپرتانسیون قبل از شروع داروی سوم اقدام بجایی خواهد بود.

 

کلمات کلیدی